Drodzy Czytelnicy!

Rok 2016 był XXIII. naszej obecności na krajowym rynku czasopism specjalistycznych w dziedzinach chłodnictwa, wentylacji, klimatyzacji, niekonwencjonalnych źródeł energii, w tym przede wszystkim różnych aspektów wykorzystania pomp ciepła w systemach grzewczych budynków.

W grudniu ukazał się numer 250-ty „Techniki Chłodniczej i Klimatyzacyjnej”, a ten przekazywany właśnie do Państwa rąk rozpoczyna XXIV już rok edycji czasopisma i sygnowany jest podobnie jak w roku ubiegłym podwójną numeracją. Kiedy pojawia się chwila na refleksję, a to w przypadku mojej osoby ma miejsce zwykle po zakończeniu i rozliczeniu kolejnego semestru na uczelniach z którymi od lat współpracuję, to dopiero wtedy zdaję sobie sprawę z dystansu czasu jaki dzieli nas od roku 1994, kiedy to ukazał się pierwszy numer naszego tytułu. Przekładając to na wiek naszych obecnych studentów i dyplomantów, to edycja czasopisma ma dłuższą historię niż ich wiek, a to oznacza że wtedy kiedy rozpoczynaliśmy naszą przygodę wydawniczą, ich najzwyczajniej nie było jeszcze na świecie. Fakt ten niewątpliwie jest dla nas jako redakcji powodem do ogromnej satysfakcji, jestem przekonany że również wielu naszych czytelników jest zadowolonych z tego, że na rynku od wielu lat współistnieją trzy tytuły, które wzajemnie się uzupełniają w zakresie publikowanych na ich łamach artykułów o charakterze problemowym i innych materiałów informacyjnych.

Jak zwykle przy okazji podsumowania dorobku kolejnego roku naszej działalności, warto podkreślić wysiłek osób tworzących w tym okresie kolejne numery pisma, ale i w minionych ponad dwudziestu latach. Przede wszystkim autorów, których publikacje mamy przyjemność Państwu prezentować na naszych łamach. Niestety ze smutkiem konstatujemy, że wielu z nich już nam nie towarzyszy w tej wydawniczej przygodzie, jednak jestem przekonany, że nadal są obecni z nami w duchowej inspiracji i krytycznej refleksji dotyczącej bieżących efektów naszej pracy.

Podobnie jak w latach ubiegłych, tak i tym razem w numerze otwierającym kolejny rok edycji dokonam syntetycznej oceny naszej działalności w minionych dwunastu miesiącach, a oto jej efekty. W ubiegłym roku ukazało się 9 zeszytów pisma, w tym trzy sygnowane podwójną numeracją, a były to numery 1-2/2016, 6-7/2016 oraz 11-12/2016. Podjęliśmy w nich szereg tematów wiodących, przykładowo takich jak: nowoczesne koncepcje intensyfikacji wymiany ciepła w parownikach powietrznych pomp ciepła (nr 1-2), systemy oddymiające garaży i parkingów podziemnych (nr 1-2, 3 oraz 4), technologie zagospodarowania CO2 pochodzącego z procesu spalania (nr 4), rozwiązania techniczne systemów klimatyzacji bytowej na jachtach morskich z wykorzystaniem OŹE (nr 5 oraz 6-7), racje techniczne i ekonomiczne wykorzystania swobodnego chłodzenia (free coolingu) w klimatyzacji precyzyjnej serwerowi (nr 8 i 9), zastosowanie ekonomizera w układach chłodniczych ze sprężarkami śrubowymi (nr 9), wybrane problemy technologii transportu, przechowywania, dojrzewania i dystrybucji bananów (nr 9, 10 oraz 11-12), odnawialne źródła energii w strategii UE i perspektywy ich wykorzystania w Polsce (nr 11-12), chromatograficzne metody detekcji freonów (nr 11-12), nowoczesne rozwiązania instalacji chłodniczych z wykorzystaniem obowiązujących w Unii Europejskiej przepisów dotyczących F-gazów (nr 8), i wiele innych, których z racji ograniczenia miejsca tutaj nie wymienię. Szczególne zainteresowanie wzbudził wśród wielu naszych czytelników artykuł o charakterze poznawczym Michała Klugmanna poświęcony niezwykle interesującej historii gdańskich wodociągów (nr 10).

W ubiegłym roku na łamach pisma pojawiło się ogółem 114 artykułów, wśród których aż 50, to oryginalne opracowania o charakterze problemowym, a18 zostało przygotowanych przez współpracujące z nami firmy, m.in. LU-VE, TRANE, WUCH „PZL-DĘBICA” S.A., KLIMA-THERM, PANASONIC, DeDietrich, DAIKIN, EMERSON, i wiele innych. Na łamach pisma pojawiły się nazwiska 52 autorów i współautorów publikacji. W tym miejscu tradycyjnie chciałbym skierować słowa uznania i podziękowania na ręce tych osób, których bezpośredni wkład w tworzenie „TCHiK” w minionym roku był szczególnie widoczny, a są to: Rafał Andrzejczyk (4 poz.), Marta Kononowicz (4 poz.), Stefan Golus (4 poz.), Mariusz Kopka (4 poz.), Grzegorz Mizera (4 poz.), prof. Dariusz Mikielewicz (3 poz.), Tomasz Muszyński (3 poz.), prof. Adam Barylski (3 poz.), Piotr Buńko (3 poz.), Robert Martyka (3 poz.). Osobiście cieszy nas fakt, że wśród autorów artykułów o charakterze problemowym jest wielu dyplomantów uczelni, w tym przede wszystkim Politechniki Gdańskiej. Jesteśmy przekonani, że dzięki tym publikacjom przybliżone i wzbogacone zostały kolejne zagadnienia teoretyczne, badawcze i techniczne, znajdujące się w obszarze zainteresowania naszego czasopisma.

Jest oczywiste, że bez materiałów o charakterze reklamowym wizerunek pisma byłby mniej atrakcyjny, stąd też w imieniu zespołu redakcyjnego, a także naszych czytelników chcielibyśmy serdecznie podziękować wszystkim reklamodawcom, i oczywiście zachęcić ich do dalszego aktywnego współtworzenia pisma. W ubiegłym roku w „TCHiK” pojawiły się reklamy 33 firm. Do firm i organizacji, które szczególnie aktywnie towarzyszyły nam w roku 2016 należały: Fundacja Ochrony Klimatu PROZON, PPUCh Tarczyn, Danofoss Grodzisk Mazowiecki, KLIMA-THERM Warszawa, BORYSZEW ERG S.A., DeDietrich, REECO, KLIMOR, Emerson Climate Technologies, PANASONIC, TROX Technik Piaseczno, BITZER, TRANE, i wiele innych. Słowa podziękowania kieruję również do portali branżowych, w których nasze ważniejsze przedsięwzięcia i dokonania są zawsze obecne.

Podobnie jak w latach ubiegłych również w roku 2016 prowadziliśmy aktywną działalność szkoleniową w ramach Gdańskiego Centrum Szkoleń i Certyfikacji, działającego pod patronatem Krajowego Forum Chłodnictwa. W listopadzie ubiegłego roku minęła trzynasta już rocznica naszej w tym zakresie działalności. W tym okresie ogółem przeprowadziliśmy ponad 300 szkoleń, w których udział wzięło ponad 4000 osób, a świadectwa kwalifikacji po zdaniu egzaminu w Ośrodku Egzaminacyjnym przy Politechnice Gdańskiej uzyskało ok. 2400 osób. Jak wiemy, po wielu perypetiach pod koniec 4 1-2/2017 Technika Chłodnicza i Klimatyzacyjna 2015 roku w życie weszła ustawa o tzw. F-gazach, której jednym z istotnych elementów dla branży jest certyfikacja personalna. Jako ośrodek przygotowywaliśmy się do jej wdrożenia od wielu miesięcy zarówno pod względem programowym, jak i w zakresie rozbudowy wymaganej przepisami bazy technicznej. W tym przypadku nad systemem certyfikacji kompetencji nadzór sprawuje Urząd Dozoru Technicznego w Warszawie, jako jednostka certyfikująca. Przy tej okazji warto wspomnieć, że jako pierwszy w kraju ośrodek zostaliśmy poddani drobiazgowej ocenie spełnienia stosowanych wymagań wynikających z przepisów wykonawczych do ustawy F-gazowej, zarówno w zakresie programowym, w tym kadrowym, jak i technicznym. W obu obszarach ocena komisji UDT wypadła dla nas pomyślnie, i w efekcie tego od początku lutego ubiegłego roku wystartowaliśmy z realizacją szkoleń i egzaminów w zakresie certyfikacji personalnej. Do końca 2016 roku ogółem odbyło się ponad 30 tego typu szkoleń, a egzamin kompetencji zdało i uzyskało stosowny certyfikat ponad 800 osób.

W tym miejscu chciałbym zwrócić Państwa uwagę na łatwy i czytelny dostęp do informacji o prowadzonej działalności wydawniczej i szkoleniowej na naszej stronie internetowej www.tchik.com.pl, do której odwiedzania zachęcamy wszystkie osoby zainteresowane ofertą i efektami naszej działalności

Po tym dość obszernym podsumowaniu ubiegłorocznej działalności, przejdę do zwięzłego omówienia zawartości tego, otwierającego XXIV. rok edycji naszego czasopisma zeszytu sygnowanego podwójna numeracją, który otwiera artykuł poświęcony niezwykle ważnemu problemowi mikroklimatu w salach lekcyjnych. Jak stwierdza na wstępie jego autor, a jest nim Krzysztof Kaiser, praca umysłowa jest wysiłkiem umiarkowanym, jednak w niesprzyjających warunkach sprawność myślenia łatwo ulega osłabieniu, czego doświadczył niewątpliwie każdy z nas. Obniżenie koncentracji w niesprzyjających warunkach pracy umysłowej jest szczególnie zauważalne u dzieci, u których zła jakość powietrza powoduje dyskomfort w postaci zwiększonej senności, ziewania, ospałości. Wówczas skupienie się na zajęciach lekcyjnych może być ostatnią rzeczą, o której one myślą. W artykule omówione zostało zagadnienie jakości powietrza w salach lekcyjnych i jego wpływ na osoby przebywające w pomieszczeniach szkolnych. W celu zachowania odpowiedniego mikroklimatu, niezbędnego do zapewnienia efektywnej nauki i pracy, konieczne jest skuteczne działanie systemu wentylacji, co również omawia autor w tej publikacji.

Następna publikacja przygotowana przez prof. Jana Godlewskiego dotyczy mało znanego zagadnienia chłodzenia materii laserem. Chłodzenie materii w postaci stałej, ciekłej czy gazowej można dokonywać na różne sposoby. W wykonaniu praktycznym, do aktywnego chłodzenia różnych materiałów wykorzystuje się szereg zjawisk termodynamicznych (przemiany fazowe i gazowe, czy sorpcję i desorpcję gazów), zjawiska elektryczne (efekt Peltiera), a także zjawiska magnetokaloryczne. W oparciu o klasyczne procesy chłodzenia można uzyskiwać temperatury do ok. 10-3 Kelwina. Temperatury rzędu milikelwinów są niezbędne przy badaniu szeregu zjawisk fizycznych. W artykule pokrótce przedstawione zostały podstawy teoretyczne działania systemów chłodzących wykorzystujących promieniowanie laserowe w stanie gazowym i w ciele stałym, dzięki temu możliwe jest osiąganie temperatur bliskich zera bezwględnego oraz budowa niewielkich, przenośnych urządzeń chłodniczych. Jak zauważa autor, kolejne ich generacje będą podstawą rozwoju nowych urządzeń stosowanych w najnowocześniejszych obszarach nauki i techniki. Kolejny materiał jest czwartą częścią cyklu poświęconego wybranym zagadnieniom związanym z łańcuchem chłodniczym bananów, poczynając od ich hodowli, zbioru, transportu, przechowywania, dojrzewania, po dostawę do punktu sprzedaży. Jego część pierwsza ukazała się w nr 9/2016 „TCHiK”, część druga w numerze 10/2016, natomiast część trzecia w nr 11-12/2016. W tej ostatniej autor omówił podstawowe elementy wyposażenia technicznego dojrzewalni bananów oraz przedstawił ich charakterystykę techniczno-użytkową. Ostatnia publikowana w tym numerze część cyklu poświęcona jest technologii dojrzewania i sprzedaży bananów. Wszystkie części tego cyklu za zgodą autora, a jest nim Grzegorz Mizera, ukazały się wcześniej w czasopiśmie „Chłodnictwo & Klimatyzacja”.

Już po raz czwarty gościmy na naszych łamach Stefana Golusa, który tym razem swój materiał poświęcił skraplaczom natryskowo-wyparnym. Dążenia do zmniejszenia zużycia wody oraz usunięcia wad skraplaczy ociekowych doprowadziły do skonstruowania skraplaczy natryskowo-wyparnych, pracujących na zasadzie skraplaczy ociekowych, lecz z wymuszonym przepływem powietrza. Tego typu skraplacze wyparły ze stosowania prawie w 100% skraplacze płaszczowo-rurowe. Skraplacze natryskowo-wyparne cechuje lepsza charakterystyka pracy, zwartość zabudowy, mniejsze zużycie wody, niższe koszty eksploatacyjne i inwestycyjne. Z kolei ich wadami są: wysoka temperatura skraplania w czasie pracy oraz dodatkowe zapotrzebowanie mocy elektrycznej do napędu wentylatorów i pompy cyrkulacyjnej. W artykule omówiona została m. in. gospodarka wodna w tych aparatach, a również pokazany ich dobór na dwóch przykładach przemysłowych instalacji amoniakalnych, co uważam za niezwykle cenne wzbogacenie publikacji.

Z kolei Krzysztof Dunowski przygotował artykuł o termostatycznych zaworach rozprężnych przeznaczonych do stosowania w obiegach odwracalnych. Termostatyczny zawór rozprężny, to jeden z najstarszych elementów regulacyjnych w urządzeniach chłodniczych, który dostosowuje ilość czynnika niskowrzącego w parowniku do obciążenia cieplnego tego aparatu. Wzrastająca popularność obiegów odwracalnych związanych z łączeniem zapotrzebowania na klimatyzację pomieszczeń w lecie i na ich ogrzewanie w pozostałych okresach oraz wymóg podnoszenia efektywności energetycznej urządzeń, co wiąże się ze stosowaniem regulacji wydajności, skomplikowały warunki pracy tego typu regulatorów. W publikacji przedstawione zostały nowe, termostatyczne zawory rozprężne serii Alco TX7 firmy Emmerson, w tym ich wersja o przepływie dwukierunkowym, co pozwala na zastosowanie tylko jednego takiego zaworu w układzie odwracalnym zamiast dwóch w połączeniu z zaworami zwrotnymi.

Kolejny, niezwykle interesujący materiał przygotował dla nas prof. Adam Barylski, a dotyczy on historii i dnia dzisiejszego działalności Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Polskich „Polonia Technica”, istniejącego od 1941 roku w Stanach Zjednoczonych. W dziale informacyjnym znajdziecie Państwo informację o udanej premierze produktów firmy KLIMOR w Ameryce Północnej podczas Targów AHR Expo. Z kolei firma Schiessl Polska informuje o nawiązaniu współpracy na poziomie generalnego dystrybutora urządzeń klimatyzacyjnych marki HISENSE na rynku polskim.

O nowych perspektywach dla fotowoltaiki w Europie informuje Grupa REECO. W dziale materiałów sponsorowanych zamieściliśmy trzy pozycje: firmy PANASONIC o testowaniu pierwszych urządzeń, w których czynnikiem chłodniczym jest CO2, z kolei firma BITZER prezentuje aktualizację oprogramowania serwisowego BEST, wreszcie Józef Kisielnicki przedstawia charakterystykę techniczną urządzeń wyparnych włoskiej firmy DECSA.

Tradycyjnie z tym numerze znajdziecie Państwo tematyczny spis treści rocznika 2016 (rocznik XXIII) naszego czasopisma oraz relację fotograficzną z kolejnych szkoleń i egzaminów na certyfikat kompetencji w zakresie ustawy F-gazowej, które odbyły się w styczniu i lutym tego roku w Gdańskim Centrum Szkoleń i Certyfikacji. Jesteśmy przekonani, że prezentowane w tym numerze naszego czasopisma materiały problemowe i informacyjne będą dla Państwa interesującą i użyteczną lekturą podczas jeszcze długich zimowych i nie tylko wieczorów.